Ελευθεροτυπία - 03/05/2010
Έντυπη Έκδοση
Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 3 Μαΐου 2010
«Δίκαιο εμπόριο»: Το άδειο καλάθι των σουπερμάρκετ
Μόνο δύο στα 10 ελληνικά σουπερμάρκετ ανταποκρίθηκαν σε έρευνα που διεξήγαγε σε οκτώ ευρωπαϊκές χώρες η διεθνής καταναλωτική οργάνωση Consumers International, σχετικά με τις πολιτικές τους απέναντι στους εργαζομένους τους των αναπτυσσόμενων χωρών και τη στάση τους για τα προϊόντα fair-trade.
Παράλληλα, οι Ελληνες καταναλωτές αναδεικνύονται οι λιγότερο ενημερωμένοι πάνω σε θέματα του διεθνούς αλληλέγγυου εμπορίου, ενώ τοποθετούν την ελληνική κυβέρνηση στην τελευταία θέση της λίστας με τις «αξιόπιστες πηγές που θα επέλεγαν για να ενημερωθούν σχετικά με τα σουπερμάρκετ» -την ώρα που οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι θεωρούν ως λιγότερο αξιόπιστα... τα ίδια τα σουπερμάρκετ!
Σε τρεις τομείς
Ολα τα παραπάνω περιλαμβάνονται στην πολύμηνη έρευνα με τίτλο «Checked Out» που διεξήγαγε η διεθνής Οργάνωση Καταναλωτών «Consumers International» (www.consumersinternational.org) σε οκτώ ευρωπαϊκές χώρες. Η συγκεκριμένη έρευνα επιχειρεί να δώσει απαντήσεις για τις πολιτικές μεγάλων σουπερμάρκετ πάνω σε τρεις τομείς:
- τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων αναπτυσσόμενων χωρών (προμηθευτές, παραγωγούς) στην αλυσίδα ανεφοδιασμού των σουπερμάρκετ,
- το επίπεδο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης,
- την ενίσχυση του δίκαιου και αλληλέγγυου εμπορίου.
Η C.Ι. απέστειλε σχετικά ερωτηματολόγια σε 35 επιχειρήσεις των Βελγίου, Δανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Πολωνίας, Πορτογαλίας, Ισπανίας και Ελλάδας, ενώ, παράλληλα, μέσω των τοπικών οργανώσεων, ήρθε σ' επαφή και με καταναλωτές αυτών των χωρών.
Η έρευνα επικεντρώνεται στον κλάδο των τροφίμων και των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας -μιας και εκεί οι εταιρείες έχουν τη δυνατότητα ν' ασκήσουν μεγαλύτερη πίεση.
Από τις 35 εταιρείες σε όλη την Ευρώπη που έλαβαν τα ερωτηματολόγια της C.Ι., μόνο 17 τελικά απάντησαν. Σε ό,τι αφορά τα σουπερμάρκετ της χώρας μας, «παρά τις επίμονες προσπάθειες», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, η C.Ι. κατάφερε να βρει πολύ λίγες πληροφορίες. Συγκεκριμένα, από τα 10 σουπερμάρκετ στα οποία εστάλησαν ερωτηματολόγια τον περασμένο Ιούλιο, μόνο τα δύο έδωσαν απαντήσεις.
Η έρευνα έδειξε ότι τους καλύτερους όρους εργασίας και υψηλούς δείκτες κοινωνικής ευθύνης έχει η αλυσίδα COOP Ιταλίας, ακολουθούμενη από εκείνη της Δανίας. Η συνολική εικόνα, ωστόσο, είναι απογοητευτική: οι όποιες πρωτοβουλίες εταιρικής κοινωνικής ευθύνης δεν εφαρμόζονται πάντα, τα οικονομικά στοιχεία δεν είναι σ' όλες τις περιπτώσεις προσπελάσιμα, τα προϊόντα fair-trade συχνά απουσιάζουν. Παρ' ότι γενικά ένας μεγάλος αριθμός εταιρειών τηρεί τις δεσμεύσεις του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (ILO) για τις συνθήκες εργασίας (ελευθερία του συνασπίζεσθαι, έλεγχοι υγιεινής, μάξιμουμ ώρες εργασίας, ασφάλεια), μόνο οι μισές απ' αυτές περιλαμβάνουν δεσμευτικά έγγραφα για κατώτατο ποσόν αμοιβής, μόνο τρεις διαθέτουν μηχανισμό καταγγελιών και, τελικά, μόνο 14 καλύπτουν όλες τις δεσμεύσεις του ILO.
Από την ανάλυση φαίνεται πως οι πέντε μεγαλύτερες αλυσίδες σουπερμάρκετ ελέγχουν -στις έξι από τις οκτώ εξεταζόμενες χώρες- πάνω από το 50% της αγοράς. Και ενώ αυτή η δυναμική θα μπορούσε, θεωρητικά, να αξιοποιηθεί για την ευημερία όλων των εργαζομένων, σε ιδιαιτέρως ανταγωνιστικές αγορές -όπως οι αγορές του δυτικού κόσμου- χρησιμοποιείται συχνά με λάθος τρόπο, «χρεώνοντας» με υψηλά κόστη προμηθευτές και παραγωγούς.
* Η Consumers International (C.Ι.) είναι μια διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση, που συσπειρώνει περισσότερες από 200 εθνικές καταναλωτικές οργανώσεις σε 115 χώρες. Η C.Ι. παρουσιάζεται ως η παγκόσμια φωνή των καταναλωτών, που στόχο έχει «να δημιουργήσει ένα ανεμπόδιστο διεθνές καταναλωτικό κίνημα για να βοηθήσει στην προστασία των καταναλωτών σ' όλο τον κόσμο». *