Ελευθεροτυπία - 03/08/2013
Έντυπη Έκδοση
Ελευθεροτυπία, Σάββατο 3 Αυγούστου 2013
Πρωταγωνιστής, η ερμηνεία του αναγνώστη
Δεν είναι λίγα τα μυθιστορήματα εκείνα που, έχοντας σημειώσει ιδιαίτερα αξιόλογη πορεία στα βιβλιοπωλεία, βρίσκουν το δρόμο τους προς τη μικρή ή τη μεγάλη οθόνη. Αλλωστε, οι τηλεοπτικοί και κινηματογραφικοί παραγωγοί πάντοτε ενδιαφέρονται για νέες ιδέες, ειδικά όταν έχει αποδειχτεί με τον πλέον σαφή τρόπο ότι κέρδισαν την προσοχή του κόσμου.
Με την επικείμενη κυκλοφορία του μυθιστορήματος «The Killing» έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε την αντίστροφη διαδρομή, αυτή της μεταφοράς μιας εξαιρετικά επιτυχημένης τηλεοπτικής σειράς από την οθόνη στη σελίδα.
Είναι τέτοια η κυριαρχία της εικόνας έναντι του λόγου, του θεάματος έναντι του αναγνώσματος στη σύγχρονη αντίληψη περί διασκέδασης, αλλά και ενημέρωσης, γενικότερα η κυριαρχία της εικόνας στην κοινωνία, ώστε μια τέτοια μετατροπή να φαντάζει, εκτός από δύσκολη, ακόμη και περιττή. Αλλωστε, τι περισσότερο θα μπορούσε να μας πει ένα βιβλίο για κάτι που πολλοί από εμάς έχουν παρακολουθήσει ήδη;
Η απάντηση είναι μάλλον απλή: το βιβλίο αφήνει πολύ μεγαλύτερα περιθώρια δράσης στη φαντασία, στην προσωπική ερμηνεία. Οταν παρακολουθώ κινηματογραφικές μεταφορές βιβλίων τα οποία γνώρισα είτε ως μεταφραστής είτε ως αναγνώστης, συχνά δυσκολεύομαι να αναγνωρίσω στην οθόνη τους χαρακτήρες, τα τοπία, τις σκηνές που είχα στο μυαλό μου όταν τα διάβαζα.
Πολλά πράγματα με ξένιζαν, με ορισμένα διαφωνούσα τελείως. Κι αυτό γιατί το κάθε βιβλίο, ο κάθε χαρακτήρας έχει τόσες ερμηνείες όσους και αναγνώστες. Η αξεπέραστη χάρη του γραπτού λόγου είναι αυτή ακριβώς η ελευθερία της προσωπικής ερμηνείας.
Το ερώτημα στην περίπτωσή μας, βέβαια, παραμένει: το μυθιστόρημα τι περισσότερο μπορεί να μας δώσει σε σχέση με την τηλεοπτική σειρά, η οποία δεν προηγήθηκε απλώς χρονικά, αλλά και δημιουργικά.
Είναι γεγονός ότι ο κεντρικός άξονας του βιβλίου είναι ο ίδιος με αυτόν της τηλεοπτικής σειράς. Δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Η δολοφονία της Νένα Λάρσεν αποτελεί τον καταλύτη που φέρνει στην επιφάνεια μυστικά και εντάσεις μεταξύ των τριών βασικών ομάδων χαρακτήρων: της οικογένειας της νεκρής, των αστυνομικών και των πολιτικών. Οι τρεις αυτοί μικρόκοσμοι συγκρούονται στην προσπάθειά τους να διαχειριστούν το θάνατο της νεαρής γυναίκας.
Το μυθιστόρημα, όμως, διαθέτει δύο πλεονεκτήματα: το ένα είναι αυτό της άνεσης χρόνου. Σκηνές οι οποίες στη ροή των επεισοδίων πέρασαν γρήγορα, στις σελίδες του βιβλίου αναπτύσσονται περισσότερο και θεωρώ ότι συμβάλλουν στο να διαμορφωθούν πληρέστερα οι χαρακτήρες, οι καταστάσεις, τα κίνητρα.
Οσο για το δεύτερο πλεονέκτημα, ας το θέσω με μια ερώτηση: Νομίζετε ότι ξέρετε ποιος είναι ο δολοφόνος; Ξανασκεφτείτε το. Προφανώς δεν μπορώ να μπω σε λεπτομέρειες, όμως αυτό που μπορώ να πω ειλικρινά, έχοντας απολαύσει την τηλεοπτική σειρά, είναι ότι βρέθηκα μπροστά σε μία από τις πλέον καλογραμμένες, συγκλονιστικές ανατροπές που θυμάμαι σε αστυνομικό μυθιστόρημα. Η μυθιστορηματική εκδοχή προσθέτει ακόμη περισσότερα επίπεδα στο ήδη σύνθετο και ιδιαίτερα πυκνό πλαίσιο σχέσεων μεταξύ των χαρακτήρων, προσδίδοντας στην υπόθεση διαστάσεις αρχαίας ελληνικής τραγωδίας.
Πιστεύω, με δυο λόγια, ότι οι φίλοι του καλού αστυνομικού μυθιστορήματος αξίζει να χαρίσουν στο «The Killing» το δώρο της προσωπικής τους ερμηνείας.
