Ελευθεροτυπία - 16/11/2011
Έντυπη Έκδοση
Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 16 Νοεμβρίου 2011
Εδεσματολόγιον Χριστουγέννων
«Οταν ακούς από παιδί για τις αλησμόνητες πατρίδες, όταν μεγαλώνοντας ακούς τη γιαγιά σου να σου μιλάει για τη Σμύρνη, την Πόλη, την Τραπεζούντα και ν' αποδίδει σ' όλα εκείνα τα μέρη όλα τα όμορφα και τα καλά του κόσμου, τότε η επιθυμία για ένα ταξίδι επιστροφής σε κείνα τα μέρη γίνεται προσωπικό χρέος απέναντι σ' όσους γεννήθηκαν και έζησαν εκεί.
Σμύρνη, Κερασούντα, Τραπεζούντα, αλησμόνητες
Ο προσφιλέστερος τόπος για τον καθένα μας είναι τα παιδικά μας χρόνια. Εκεί ταξιδεύουμε κάθε τόσο με όχημα τη νοσταλγία και τις αναμνήσεις. Και σ' έναν τέτοιο νόστο τα Χριστούγεννα έχουν τα πρωτεία, γιατί είναι γιορτή που μαλακώνει τη λεηλασία των ψυχών, που ξαναγνέθει τα ξεφτίδια σε υφάδια.
Τα Χριστούγεννα δεν έχουν άλλωστε ηλικία. Είναι γιορτή που σημαδεύει πρώτα απ' όλα στο συναίσθημα. Είναι στη φύση τους ν' αναδεύουν το θυμικό».
Δεν είναι ένα συνηθισμένο «Εδεσματολόγιον Χριστουγέννων των Αλησμόνητων Πατρίδων με έθιμα, παραδόσεις και αυθεντικές συνταγές μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής» το βιβλίο της Εφης Γρηγοριάδου, εκδόσεις Σαββάλας. Οι σελίδες μοσχομυρίζουν αρχοντιά, αχνίζουν από τη ζεστασιά του οικογενειακού τραπεζιού, θάλπουν από την αγιαστική εθιμοτυπία των νοικοκυραίων που περίμεναν το δωδεκαήμερο για να ανταμώσουν και να γιορτάσουν. Δίπλες, κατημέρια, τρίγωνα, χαλβάδες, κιουνεφέδες, τσουρέκια, η μοσχομυριστή εικόνα μιας κοινωνίας θαλλερής, που σήμερα διαβάζεται σαν παραμύθι.
Πρόσφυγες απ' όλη την Ελλάδα κατέθεσαν σ' αυτό το βιβλίο φωνή και ψυχή, γυρίζοντας νοσταλγικά στις αλησμόνητες πατρίδες και ταυτόχρονα στην άλλη ακριβή πατρίδα, την κοινή για όλους, στην «υπερπατρίδα» της παιδικής ηλικίας. «Τα Χριστούγεννα εκείνης της εποχής, σε κείνα τα μέρη της Ανατολής, συμπύκνωναν μια φιλοσοφική κοσμοθεωρία που επέτρεπε την έκφραση των κοινωνικών πόθων». *
* Τη Δευτέρα 28 Νοεμβρίου το Δ.Σ. της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας μάς προσκαλεί στην επιστημονική εκδήλωσή της, ώρα 7.30 μ.μ., στην αίθουσα διαλέξεων του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης (Κυδαθηναίων 17, στην Πλάκα), με θέμα: Περιθωριακές ομάδες και Λαογραφία. Προλογίζει ο ομότιμος καθηγητής Λαογραφίας, Μιχάλης Γ. Μερακλής. Μιλούν οι: Αννα Λυδάκη, αναπληρώτρια καθηγήτρια Παντείου Πανεπιστημίου, με θέμα «Τσιγγάνοι: περιπλανώμενοι και μόνιμα εγκατεστημένοι», Παρασκευή Κοψιδά-Βρεττού, διδάκτωρ Λαογραφίας - σχολική σύμβουλος φιλολόγων, «Από τον "τρελό του χωριού" στον "επικίνδυνο ψυχοπαθή" των πόλεων. Η λαογραφία του στιγματισμού», και ο Γιώργος Κούζας, φιλόλογος - υπ. διδ. Λαογραφίας, «Οι ρακοσυλλέκτες των Αθηνών: δίκτυα αλληλεγγύης και στρατηγικές επιβίωσης».
