Ελευθεροτυπία - 17/02/2013
Έντυπη Έκδοση
Επτά, Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2013
Ο Πάγκαλος με εξέφραζε πάντα
Εξήντα χρόνια από τη δημοσίευση του πρώτου του βιβλίου, ο πιο πληθωρικός και ο πιο μεταφρασμένος σύγχρονος Ελληνας συγγραφέας, ο Βασίλης Βασιλικός, βλέπει το «Ζ», που τον έκανε γνωστό ανά την υφήλιο, όχι μόνο να κλέβει τις εντυπώσεις ως παράσταση του Εθνικού Θεάτρου, αλλά να τροφοδοτεί ακόμη μία ταινία μετά το πολύκροτο φιλμ του Κώστα Γαβρά, την ινδικής παραγωγής «Σανγκάη».
Αυτή ήταν η αφορμή για τη συνάντησή μας, αλλά με το που τον ρώτησα «σε τι φάση σας βρίσκω», η κουβέντα λοξοδρόμησε.
«Βρίσκομαι σε φάση αναμονής της ανάκαμψης. Την περιμένω από τις 21 Σεπτεμβρίου. Διαισθητικά το λέω και η διαίσθησή μου εμένα δεν με γελάει ποτέ. Σήμερα έμαθα πως και ο κ. Στουρνάρας από το φθινόπωρο τη βλέπει να έρχεται. Επίτηδες ξεκινάω μ' αυτό, επειδή θέλω να πω δυο λόγια θετικά για τον υπουργό Οικονομικών. Δεν είναι πολιτικός, δεν ενδιαφέρεται να εκλεγεί κι επιπλέον μιλάει τη γλώσσα των τροϊκανών που δεν έχει αλφάβητο, έχει μόνο αριθμούς. Το θέμα βέβαια είναι το ρευστό. Εκεί έχει μπλοκαριστεί η ιστορία».
Μπλοκαρισμένος δηλώνει και ο ίδιος, καθώς και χρωστάει χρήματα και του χρωστούν. Εκείνο πάντως που του τη δίνει στον εγκέφαλο, όπως λέει, είναι τα διαφημιστικά που βρίσκει κάθε τόσο στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου του με υποσχέσεις για άμεσα μετρητά. «Ακου άμεσα μετρητά! Αλλιώς τη χρησιμοποιούσαμε τη λέξη ώς τώρα. Λέγαμε άμεση δράση, άμεση δημοκρατία, δεν τη συνδέαμε με κάτι υλικό. Συμβαίνει όμως ό,τι και στην Κατοχή με τους μαυραγορίτες, τους ευραγορίτες όπως τους αποκαλώ εγώ. Τότε έδινες το διαμάντι σου κι έπαιρνες πίσω έναν τενεκέ λάδι, σήμερα δίνεις μια ελισαβετιανή λίρα και παίρνεις -άμεσα- το 10% της αξίας της. Αναρωτιέμαι, απασχολούν το ΣΔΟΕ αυτά τα γραφεία ή λειτουργούν εντελώς ανεξέλεγκτα;».
Την ημέρα που ήρθε στον κόσμο ο Βασιλικός, ο πατέρας του, ορκισμένος βενιζελικός, ανακοίνωσε στο Κόμμα των Δημοκρατικών: «Φίλοι μου, σήμερα γεννήθηκε ένας ακόμα ψηφοφόρος της Δημοκρατίας!». Ο ίδιος, ωστόσο, δεν υπήρξε ποτέ μέλος κάποιου κόμματος. «Ούτε σήμερα είμαι μέλος της ΔΗΜΑΡ» διευκρινίζει. «Απλώς, μετά τις εκλογές της 6ης Μαΐου, όταν είδα να εμφανίζονται τα πρώτα πρόσωπα του ΣΥΡΙΖΑ στην τηλεόραση -τα οποία βέβαια έχουν αλλάξει, δεν τα διακρίνει πια τόση αυταρέσκεια- ζήτησα από τον παλιό μου φίλο Φώτη Κουβέλη να με τοποθετήσει σε μη εκλόγιμη θέση στα ψηφοδέλτια της ΔΗΜΑΡ. Ηταν ο δικός μου τρόπος για να δείξω στον κόσμο ότι υπάρχει και μια άλλη Αριστερά». Οσο για τη Δημοκρατία, «έχω αναρωτηθεί πολλές φορές αν έχει σχέση μ' ό,τι διεκδίκησαν οι Γάλλοι κατά την Επανάσταση του 1789. Μιλάμε με μέτρα και σταθμά που δεν υπάρχουν πια. Κάποια στιγμή πίστευα πως η νέα ουτοπία κρύβεται στο κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης. Από την πτώση των Δίδυμων Πύργων, όμως, το ίδιο κίνημα, ελέω Μπους, πήρε το χαρακτήρα του τρομοκρατικού...».
Μήπως εν αναμονή μιας καινούργιας ουτοπίας, η δική μας κοινωνία αλληλοσπαραχθεί; «Σίγουρα», λέει, «δεν υπάρχει απόλυτη κοινωνική ειρήνη, αλλά ούτε χούντα πιστεύω πως θα 'ρθει ούτε εμφύλιος».
Εκείνος που απογοήτευσε τον Βασιλικό πάνω απ' όλους «είναι ο κύριος ΓΑΠ». Αντίστοιχα συναισθήματα τρέφει και για τον Παύλο Γερουλάνο, χαρακτηρίζοντάς τον «ελάχιστο, πιο μικρό κι από το δρόμο που φέρει το οικογενειακό του επίθετο στη γειτονιά μου». Αντίθετα, ο κύριος «μαζί τα φάγαμε» τον εκφράζει απόλυτα μέχρι σήμερα.
Μέχρι και τον Κώστα Τζαβάρα «επιτυχημένο» τον θεωρεί: «Λέει αυτονόητα πράγματα, δεν παριστάνει κάτι που δεν είναι».
Αν εξαιρέσουμε τις «Γάτες της Rue d' Hauteville», δεκαετίες τώρα ο Βασιλικός δεν έχει δημοσιεύσει καινούργιο γραπτό. Εξίσου συστηματικά, εν τούτοις, επανεκδίδει τα παλιά του, ευτυχής που υπάρχουν ακόμη «κάποιοι μικροί οίκοι που ενδιαφέρονται να έχουν κάτι δικό μου». Πρόσφατα ξανακυκλοφόρησαν «Η μυθολογία της Αμερικής» (Γκοβόστης), μια σειρά μ' ερωτικές νουβέλες με τίτλο «Ερως ανίκατε μάχαν» (Σύγχρονοι Ορίζοντες), καθώς και το δίτομο «8 1/2» (Παπαζήσης) μ' ό,τι είχε γράψει τον καιρό της δικτατορίας εξόριστος στη Γαλλία και την Ιταλία. Το πρώτο του βιβλίο, «Η διήγηση του Ιάσονα», επίσης επανεκδόθηκε τελευταία.
Από Βουλευτής, ακτιβιστής
«Καμιά σχέση με Μπόλιγουντ!», λέει ο Βασίλης Βασιλικός για το ινδικό «Ζ», το «Σανγκάη». «Πρόκειται για ανεξάρτητη παραγωγή.
Ο ινδικός Τύπος υποδέχτηκε το έργο ως «θρίλερ με συνείδηση» και μία ταινία «πολιτική, τρομακτική και υπέροχη», γύρω από το τι εκλαμβάνεται σήμερα ως «ανάπτυξη»
Ο πρώτος που μου ανέφερε το σχέδιο των Ινδών ήταν ο Γαβράς. Για να δώσω τη συγκατάθεσή μου είπα πως πρέπει να διαβάσω το σενάριο. Οπως διαπίστωσα, ήταν καθαρά βασισμένο στην ινδική πραγματικότητα και ταυτόχρονα απολύτως πιστό στον καμβά και στο μήνυμα του "Ζ"».
Οπως εξηγεί ο Βασιλικός, «στη θέση του Λαμπράκη υπάρχει ένας κοινωνικός ακτιβιστής, στη θέση του εισαγγελέα μια γυναίκα, και τα αντιμαχόμενα στρατόπεδα δεν είναι δεξιοί κι αριστεροί, αλλά από τη μια μεριά υπάρχουν οι κάτοικοι μιας φτωχής περιοχής στα σύνορα της Ινδίας με την Κίνα, και από την άλλη οι μεγαλοεργολάβοι που θέλουν να την απαλλοτριώσουν και να τη μετατρέψουν σε... Σανγκάη, γεμίζοντας την με ουρανοξύστες. Κρίμα που το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης αρνήθηκε να προβάλει το φιλμ. Οσο τυχερός στάθηκα με τη θεατρική διασκευή του "Ζ", που σκηνοθέτησε η Εφη Θεοδώρου, άλλο τόσο ήμουν και με αυτήν την ινδική παραγωγή».
