Ελευθεροτυπία - 17/07/2010
Έντυπη Έκδοση
Βιβλιοθήκη, Σάββατο 17 Ιουλίου 2010
Η ελληνική εκπαιδευτική περιπέτεια
Αλέξης Δημαράς, Βάσω Βασιλού-Παπαγεωργίου
1830-2000: Από το κοντύλι στον υπολογιστή. Εκατόν εβδομήντα χρόνια εκπαίδευσης με λόγια και εικόνες
εκδόσεις Μεταίχμιο, σ. 248, ευρώ 30,15
Τα παιδιά ξυπόλητα πηγαίνουν σχολείο. Ο δάσκαλος με τον χάρακα και τη βέργα, τα μισογκρεμισμένα σχολεία. 1830, κοντά στην Επανάσταση του 1821. Η αρχή της εκπαίδευσης, και ακόμη δεν διορθώθηκε, δεν απελευθερώθηκε από πολλά βαρίδια του παρελθόντος. Τι και αν φωτισμένοι άνθρωποι-δάσκαλοι: Γληνός, Δελμούζος, Παπανούτσος κ.ά. Να μην ξεχνάμε τον Εκπαιδευτικό Ομιλο, την Πηνελόπη Δέλτα, τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον Γιώργο Καφαντάρη, τον Γεώργιο Παπανδρέου. Μάλιστα τον Ευάγγελο Παπανούτσο είχα την τιμή να γνωρίζω νεαρός τότε, και σε ηλικία και στα γράμματα. Μιλήσαμε πολλές φορές. Ηταν ένας άνθρωπος μειλίχιος, αποφασισμένος και σοφός. Οι δύο συγγραφείς του εξαίρετου αυτού τόμου -μελέτη- με κόπο και έρευνα συνέλεξαν το υλικό τους. Είναι ένα μείγμα ιστορίας, φωτογραφικού υλικού και αν θέλουν δύο δάσκαλοι μπορούν. Και τι δεν βλέπει ο αναγνώστης. Το σχολείο εδώ ξεδιπλώνεται ως τόπος ιερός. Να μην ξεχνάμε ότι ο απλός παπάς και ο δάσκαλος άναψαν φωτιές σε δύσκολες και περιπετειώδεις στιγμές του Ελληνισμού. Τι μάχες, τι μελάνι σκορπίστηκε για την καθαρεύουσα και τη δημοτική. Πώς χτυπήθηκαν τα πειραματικά, τα προοδευτικά σχολεία από τη συντήρηση. Το πόνημα αυτό των δύο εκπαιδευτικών, του Αλέξη Δημαρά και της Βάσως Βασιλού-Παπαγεωργίου, είναι ένα εργαλείο για να κατανοήσουμε το εκπαιδευτικό μας πρόβλημα και συνάμα να ονειρευτούμε. Οχι μόνο για τους ειδικούς, αλλά για τον κάθε άνθρωπο ταιριάζει. Οπως ξετυλίγεται αυτή η ιστορία-περιπέτεια (χωρίς υπερβολή, με αγώνες και αίμα), ενέχει τη θέση μυθιστορηματικού αφηγήματος. Το φωτογραφικό υλικό, τα πρόσωπα, οι δάσκαλοι, οι μαθητές, οι φωτισμένοι εκπαιδευτικοί (δες φωτογραφία του Ιωάννη Κακριδή, φαίνεται από τη μορφή του το καλόν και ωραίο των πράξεών του στα γράμματα και στα σχολεία). Τα αναγνωστικά, τα διατάγματα, οι μορφές, τα σπασμένα κεραμίδια των σχολείων, τα κουρεμένα μαλλιά, τα πηλήκια με την κουκουβάγια, τα ξυπόλητα παιδιά. Εξάλλου κάθε περιπέτεια της πατρίδας έχει αρνητικό αντίκτυπο στην Παιδεία. Παρακολουθούμε συνάμα την εξέλιξη και την πρόοδο των σύγχρονων μέσων. Ολο αυτό το υλικό σελίδα τη σελίδα δείχνει πώς φτάσαμε σιγά σιγά από τα κουρέλια στην οργάνωση. Βιβλίο συγκινητικό, που συμβάλλει στην αποκάλυψη, την κατανόηση και την αγάπη του δασκάλου για τα παιδιά και τον τόπο. Τιμή, λοιπόν, γι' αυτούς που μας έφεραν ώς εδώ και θερμά συγχαρητήρια για τους συγγραφείς του βιβλίου, που πρέπει να διαβαστεί απ' όλους.
