Ελευθεροτυπία - 18/10/2009
Έντυπη Έκδοση
Επτά, Κυριακή 18 Οκτωβρίου 2009
Στα άδυτα της φυλακής
Ενας διάσημος τραγουδιστής στις φυλακές της Βιρμανίας κι ένα 12χρονο παιδί αναπτύσσουν μια σχέση βαθιάς αγάπης και αφοσίωσης. Και τότε η ανθρωπιά νικάει την εξουσία. Karen Connelly, «Το κλουβί της σαύρας»
Ανατριχιαστικές είναι οι αναφορές οι οποίες εμφανίζονται κατά καιρούς στον διεθνή και στον αθηναϊκό τύπο για το στρατιωτικό καθεστώς της Βιρμανίας, που έχει μετονομάσει τη χώρα σε Μιανμάρ, κρατάει έγκλειστη την αρχηγό της δημοκρατικής αντιπολίτευσης κι έχει σφραγίσει τα σύνορα.
Η Κάρεν Κόνελι, γεννημένη το 1969 στον Καναδά, έμεινε επί δύο χρόνια κοντά σε βιρμανούς αντιστασιακούς, στη μεθόριο Ταϊλάνδης-Βιρμανίας, και από την εμπειρία της προέκυψε ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα, το οποίο κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό με τίτλο «Το κλουβί της σαύρας» από τις εκδόσεις «Πόλις» (βρίσκεται ήδη σε δεύτερη έκδοση), σε μετάφραση Χρύσας Τσαλικίδου και επιμέλεια Μαργαρίτας Ζαχαριάδου.
Πρωταγωνιστές στο «Κλουβί της σαύρας» είναι ένας διάσημος τραγουδιστής, τον οποίο η δικτατορία έχει βασανίσει και ρίξει πίσω από τα σίδερα, κι ένα δωδεκάχρονο παιδί, το οποίο μετά τον θάνατο των γονιών του έχει υποχρεωθεί να επιζήσει και να μεγαλώσει στις φυλακές (ο μπαμπάς του ήταν φρουρός).
Η Κόνελι φτιάχνει με δεξιοτεχνικό τρόπο το ζοφερό κλίμα των φυλακών (άγρια πείνα και βρομιά έως εσχάτων, ξυλοκόπημα μέχρι παραλυσίας, καθώς και λαθρεμπόριο ναρκωτικών, σάρκας, τροφίμων και καπνού), αλλά η κεντρική της εστίαση αρχίζει πολύ σύντομα να πηγαίνει πέρα από αυτό, βγάζοντας στην επιφάνεια τον δεσμό της βαθιά αφοσιωμένης αγάπης που αναπτύσσεται ανάμεσα στον Τέζα (τον τραγουδιστή ή Αηδόνι) και τον Νι Λέι (τον μονίμως πεινασμένο -καταβροχθίζει αρουραίους- δωδεκάχρονο).
Μέσα από μιαν αφήγηση που παρακολουθεί τα βασικά και τα επικουρικά της πρόσωπα τόσο στο παρόν όσο και στο παρελθόν, φωτίζοντας το δρόμο από τον οποίο έφτασε ο καθένας στον τόπο του εγκλεισμού, η Κόνελι στήνει ένα αμιγώς πολιτικό μυθιστόρημα.
Οι μεθοδεύσεις των στρατηγών, η οργάνωση και οι θυσίες της αντίστασης, η παγωμένη βουβαμάρα που έχει ακινητοποιήσει τη βιρμανική κοινωνία, παρουσιάζονται στο βιβλίο χωρίς η Κόνελι να παραβλέπει ούτε κατά διάνοια τα ανιστορικά μεγέθη της καθημερινότητας, των ατομικών σχέσεων και της θρησκευτικής πίστης, που εκδηλώνεται με τα σχεδόν ποιητικά σύμβολα και τις ασκητικές πρακτικές του βουδισμού.
Το μεγαλύτερο, παρ' όλα αυτά, κατόρθωμα της Κόνελι παραμένει η σχέση ανάμεσα στον Τέζα και τον Νι Λέι, που με την εξέλιξη του μύθου μετατρέπεται σε σχέση ζωής για να δείξει πώς η λάσπη μπορεί να δημιουργήσει χρυσό, σπάζοντας τα μούτρα της εξουσίας και επιστρέφοντας στο ακέραιο στους ανθρώπους το δικαίωμα της ελευθερίας, της αξιοπρέπειας και της ανεξαρτησίας τους.