Ελευθεροτυπία - 22/11/2009
Έντυπη Έκδοση
Επτά, Κυριακή 22 Νοεμβρίου 2009
Η σκοτεινή πλευρά της σκηνής
Εκείνος είναι «σερ». Ενας βετεράνος ηθοποιός του σεξπιρικού θεάτρου, δύστροπος και τυραννικός, που ετοιμάζεται να δώσει την 227η παράσταση του «Βασιλιά Λιρ». Ο Νόρμαν είναι ο αμπιγέρ του, αφοσιωμένος υπηρέτης του επί 16 χρόνια, έτοιμος πάντα να πραγματοποιήσει την κάθε του απαίτηση.
Τώρα ήρθε η στιγμή να προσφέρει στον κύριό του την ύψιστη βοήθεια: να τον στηρίξει, να τον εμψυχώσει, να τον σπρώξει κυριολεκτικά στη σκηνή όταν εκείνος έχει καταρρεύσει στο καμαρίνι του. Γιατί η παράσταση πρέπει να γίνει...
«Ο Αμπιγέρ» του Ρόναλντ Χάργουντ ανεβαίνει στο θέατρο «Κάππα» σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη, με ένα πολύ ενδιαφέρον θεατρικό «ζευγάρι»: τον Γιώργο Κωνσταντίνου και τον Χρήστο Στέργιογλου.
Είναι ένα έργο χαρακτήρων, αφιέρωμα στο επάγγελμα του ηθοποιού. «Θέατρο μέσα στο θέατρο» αφού η πίσω πλευρά -συχνά σκοτεινή- της σκηνής έρχεται για τον θεατή στο προσκήνιο. Ο Χάργουντ στα νιάτα του υπήρξε αμπιγέρ του δευτεροκλασάτου ηθοποιού Ντόναλντ Γούλφιτ, ειδικευμένου στην παρουσίαση συντομευμένων εκδοχών του σεξπιρικού ρεπερτορίου. Οταν ο Γούλφιτ γέρασε και η βασίλισσα τον έχρισε σερ, κάλεσε τον παλιό του αμπιγέρ να του υπαγορεύσει την αυτοβιογραφία του. Ορμώμενος από αυτή την εμπειρία, ο Χάργουντ έγραψε ένα έργο που βασίζεται σε ντοκουμέντα της ζωής του και σε μυθοπλαστικά στοιχεία:
Ενας σεξπιρικός θίασος περιοδεύει την εποχή του Β' Παγκόσμιου Πολέμου. Ο θιασάρχης -του οποίου το όνομα δεν μαθαίνουμε ποτέ- θα ήθελε να έχει τον τίτλο του σερ. Το έργο αναδεικνύει τον εγωισμό, τη ματαιοδοξία, τη μοναξιά των ανθρώπων του θεάτρου.
Στο πρώτο μέρος παρακολουθούμε την προετοιμασία της «παράστασης» που ανεβάζει ο «σερ» - όπως του αρέσει να τον αποκαλούν. Και μόλις ανοίξει η αυλαία για τον «Βασιλιά Λιρ» γίνεται το διάλειμμα του «Αμπιγέρ». Στο δεύτερο μέρος ο «σερ» ερμηνεύει τον σεξπιρικό ήρωα ενώ, παράλληλα, βλέπουμε τα τεκταινόμενα εκτός σκηνής.
«Θα έλεγα ότι πρόκειται για μια ερωτική εξομολόγηση προς τον ηθοποιό», λέει ο Ν. Μαστοράκης. «Πώς το πανίσχυρο "εγώ" του ηθοποιού μέσω της προβολής του στη σκηνή τροφοδοτεί τη ματαιοδοξία, οξύνει τις σχέσεις, δημιουργεί αντιφατικά μεγέθη: απόλυτη μαγεία στην τέχνη, απόλυτη μικρότητα στην καθημερινή ζωή. Ο συγγραφέας στο έργο του προσπαθεί να συμπυκνώσει το απόλυτο της δουλειάς, το απόλυτο των ανθρώπων που έχουν δώσει τη ζωή τους στο θέατρο. Συχνά απουσιάζουν τα αισθήματα, επικρατεί η μοναξιά και καραδοκεί το τραγικό τέλος...»
Ο
ηθοποιός στη ζωή
Ο «σερ» συμπεριφέρεται παντού ως πρωταγωνιστής. Απόλυτος, δεσποτικός, χωρίς οικειότητες και αισθήματα. Μοναδικό του πάθος είναι το θέατρο.
«Παλαιότερα αυτοί οι άνθρωποι μετέφεραν το καλλιτεχνικό τους μέγεθος και στη ζωή», σχολιάζει ο σκηνοθέτης. «Απέπνεαν κύρος, κρατούσαν αποστάσεις. Σήμερα δεν υπάρχουν τέτοια μοντέλα. Βλέπεις σημαντικούς ηθοποιούς γειωμένους, άνετους. Ο ηθοποιός, υποκείμενο και αντικείμενο συγχρόνως, αφού συνιστά ο ίδιος το εργαλείο δουλειάς του, πρέπει να διατηρεί τον έλεγχο. Ενας έξυπνος θεατής καταλαβαίνει πολλά για την προσωπική ζωή του ηθοποιού βλέποντάς τον να παίζει.
Αυτή η έκθεση, η διαφάνεια, αποτελεί το "ανήθικο" μέρος του επαγγέλματος. Γι' αυτό ο σκηνοθέτης πρέπει να βρίσκει τρόπους να τον καλύπτει. Οι περισσότερες γυναίκες, για παράδειγμα, -οκτώ στις δέκα- θέλουν να φαίνονται ωραίες στη σκηνή ακόμα κι αν ο ρόλος είναι κόντρα. Ε, τότε πρέπει να ραδιουργήσεις ώστε να τις μετατρέψεις ούτε σε άσχημες, αλλά ούτε και σε θεές»... *
