Του ΚΩΣΤΑ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Υπάρχει μια μορφή οργανωμένου εγκλήματος που εκτείνεται στον άξονα της Μέσης Ανατολής, στο Ισραήλ, στην Τουρκία, στα Βαλκάνια, και άρα στην Ελλάδα, στην Ιταλία και τις κεντρικές χώρες της Ευρώπης, που έχει μεγάλη ανάγκη από... χειρουργεία.
Μια απόδειξη αυτού διαθέτει και ο Wasim από το Πακιστάν, όταν έξω από ένα καφενείο των Σεπολίων, όπου μαζεύονται μετανάστες, παράνομοι στην πλειονότητά τους, σηκώνει τη φαρδιά μπεζ πουκαμίσα του και μου δείχνει μια τεράστια ουλή, σχεδόν μισό μέτρο. Εκεί λέει, πριν από ενάμιση χρόνο, βρισκόταν ο αριστερός του νεφρός. Είναι 24 ετών, ήρθε στην Ελλάδα πριν από τρία χρόνια και έκανε ένα μικρό ταξίδι στο Κόσοβο, χωρίς ευρώ στην τσέπη, και γύρισε έχοντας 1.800 ευρώ. Λίγο παραπάνω από την τσέπη του όμως, κάτι σημαντικότερο του έλειπε.
Ολες οι πληροφορίες, από οργανώσεις και φορείς του κράτους που έχουν παρακολουθήσει το φαινόμενο στην Ελλάδα, τόσο από την υγειονομική όσο και από την αστυνομική του εκδοχή, συντείνουν στο εξής: ότι όλο και περισσότεροι Ελληνες που λίγο καιρό πριν μόνο ως ανέκδοτο ανέφεραν τη φράση «θα πουλήσω το νεφρό μου», αρχίζουν και φλερτάρουν με την ιδέα. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί, φυσικά, να καταμετρηθεί, όπως θα πει μια αστυνομική πηγή, αλλά «στην Ελλάδα έχει αυξηθεί η κίνηση των παράνομων κυκλωμάτων που ασχολούνται με τον λεγόμενο μεταμοσχευτικό τουρισμό. Αυτό δείχνουν και οι δύο απανωτές υποθέσεις που εξαρθρώθηκαν τον περασμένο Ιανουάριο στο αεροδρόμιο των Ιωαννίνων και στο αεροδρόμιο της Καβάλας.
Μια Ιταλίδα 19 ετών και μια συνομήλική της από το Μαρόκο είχαν έρθει στην Αθήνα, παρέλαβαν η πρώτη έξι και η δεύτερη δεκαπέντε Αφγανούς, μεταξύ αυτών και ένα βρέφος. Η ομάδα των δεκαπέντε πήγε στο αεροδρόμιο της Καβάλας από όπου θα έφευγε με μισθωμένο ιδιωτικό τζετ. Εκεί συνελήφθησαν και σε λίγες ημέρες ακολούθησε και η σύλληψη της ομάδας των έξι στο αεροδρόμιο των Ιωαννίνων. Μόνο το κόστος της ενοικίασης του αεροσκάφους ξεπερνούσε τις 40.000 ευρώ. Η μία πτήση είχε δηλώσει προορισμό τη Νάπολη και η άλλη τη Γένοβα της Ιταλίας.
Εδειχναν τις ουλές
Οταν ο Wasim, από το Πακιστάν, που μένει στα Σεπόλια, έστειλε τα λεφτά στην οικογένειά του, την έκανε πολύ χαρούμενη. Η γυναίκα του αγόρασε το σπίτι όπου έμενε και ο ίδιος μαζί με τους γονείς του, τα πεθερικά του και τα έξι τους παιδιά. Εκτός από την αγορά εξασφαλίστηκε οικονομικώς για κάποιον καιρό ακόμα. Οταν τον ρώτησα αν ήξερε τον άνθρωπο που πήρε το νεφρό του για μεταμόσχευση, με κοίταξε με ύφος σαν να τον ρωτούσα αν ήξερε τι θα γίνει με την κρίση στην ευρωζώνη. Αμηχανία απόλυτη. Χαμογέλασε και ξαναγύρισε μέσα στο καφενείο, αφού πρώτα τόσο ο ίδιος όσο και ακόμα ένας συμπατριώτης του, ο Sabir, με την ίδια διακοσμητική ουλή στο πλάι του σώματός του, περιέγραψαν περπατώντας πάνω-κάτω στο πεζοδρόμιο τη διαδικασία αφαίρεσης των οργάνων τους. Με το φίλο του, πούλησαν μαζί τους νεφρούς τους.
Εμπόριο οργάνων. Μια από τις επικερδέστερες, -αν όχι η επικερδέστερη- δραστηριότητες του οργανωμένου εγκλήματος, τουλάχιστον στα Βαλκάνια. Οι διασυνδέσεις είναι πάμπολλες και τα κέρδη αμύθητα. Κλινικές στο Ισραήλ, επιχειρήσεις στην Κίνα που πωλούν όργανα ανθρώπων που έχουν καταδικαστεί σε θάνατο σε φυλακές της χώρας. Πάμφτωχοι άνθρωποι σε πολλές χώρες του κόσμου αναζητούν τρόπους διαβίωσης πουλώντας ακόμα και ζωτικά τους όργανα. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τις εκθέσεις διεθνών οργανισμών, φέρεται ως η χώρα όπου «με πάρα πολλούς τρόπους νομιμοποιούνται όλα τα έγγραφα των μεταναστών που είναι αποφασισμένοι να πουλήσουν όργανα». Και το οργανωμένο έγκλημα είναι πάντα εδώ για να τους εξυπηρετήσει πιστά και με το ανάλογο όφελος.
Ο Wasim και ο Sabir λένε ότι δύο Αλβανοί, ένας άντρας και μια γυναίκα, είναι αυτοί που τους είχαν πλησιάσει όταν δούλευαν σε κάτι χωράφια στη Βοιωτία και τους πρότειναν να πουλήσουν τα νεφρά τους για 2.500 ευρώ. Τόσα λεφτά θα έκαναν πολύ καιρό να βγάλουν και «αν έχει δουλειά συνέχεια». Τους ζήτησαν να τους αφήσουν τα κινητά τους και ότι θα το σκέφτονταν. Το ζευγάρι των Αλβανών δεν άφησε τηλέφωνα και είπε ότι θα ξαναπερνούσε σε λίγες ημέρες. Πέρασε περίπου ένας μήνας μέχρι το ζευγάρι να εμφανιστεί και πάλι. Συμφώνησαν και μετά από μία εβδομάδα τους έφεραν με ένα αυτοκίνητο στην Αθήνα και τους πήγαν σε ένα «μεγάλο κτίριο». Από τις κινήσεις των χεριών τους -στην προσπάθεια να εξηγήσουν τι έκαναν σ' εκείνο το κτίριο- ήταν σαφές ότι έκαναν υπέρηχο και εξετάσεις αίματος και ούρων. Τους έβαλαν να μείνουν σε ένα σπίτι μαζί με άλλους επτά. Τρεις Πακιστανούς και τέσσερις Αφγανούς. Σε τρεις ημέρες τους ειδοποίησαν ότι όλα είναι εντάξει και να ετοιμαστούν να φύγουν. Τους πήγαν με αυτοκίνητο στα σύνορα της Αλβανίας, έμειναν μια νύχτα σε ένα χωριό, ούτε ήξεραν πώς το έλεγαν και μετά οδηγούσαν για πολλές ώρες μέχρι που βρέθηκαν σε άλλα σύνορα. Από τα συμφραζόμενα προέκυψε ότι βρέθηκαν στο Κόσοβο.
Στο Κόσοβο
Η Πρίστινα, άλλωστε, με την κλινική Μέντικους, έχει πρωταγωνιστήσει στη μεγαλύτερη αποκάλυψη εμπορίου οργάνων και παράνομων μεταμοσχεύσεων σε όλα τα Βαλκάνια, με τη συμμετοχή στελεχών του UCK αλλά και του πρωθυπουργού της χώρας, Χασίμ Θάτσι.
Η κλινική Μέντικους στο Κόσοβο υπήρξε κέντρο παράνομης αφαίρεσης οργάνων
Σε έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης του 2010, αναφερόταν ότι ο Χασίμ Θάτσι είχε συμμετάσχει, με συντονιστικό ρόλο, σε επιχείρηση απαγωγής και δολοφονίας Σέρβων αιχμαλώτων, αλλά και Ρομά και Αλβανών, με την κατηγορία ότι συνεργάζονταν με τον εχθρό κατά τις πολεμικές συρράξεις στο Κόσοβο μεταξύ UCK και Σέρβων. Μετά τις εκτελέσεις, σύμφωνα με τις κατηγορίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, γίνονταν αφαιρέσεις οργάνων. Η κυβέρνηση Θάτσι αρνήθηκε τις κατηγορίες και ζήτησε περαιτέρω διερεύνηση, η ευρωπαϊκή επιτροπή ανασκεύασε την αρχική έκθεση και το θέμα έμεινε εκεί. *
Η Ελλάδα, ιδανική για πλαστά έγγραφα δοτών
Ναρκωτικά, πορνεία, εκβιασμοί, αλλά κυρίως το εμπόριο οργάνων, είναι οι βασικότερες δραστηριότητες του οργανωμένου εγκλήματος στα Βαλκάνια. «Το νεφρό ενός παιδιού μπορεί να αποφέρει ακόμα και 50.000 ευρώ», είπε τον περασμένο Ιανουάριο ο διευθυντής της υπηρεσίας κατά της μαφίας στην Ιταλία, Francesco Mandoi, κατά την πρώτη ημέρα εργασιών του Πρώτου Διεθνούς Συνεδρίου για τη Συνεργασία και την Ασφάλεια στην Αδριατική. «Μερικούς μήνες πριν», είπε ο ίδιος, «ανακαλύφθηκε ένας άξονας μεταξύ Τουρκίας και Κοσόβου, που ασχολιόταν αποκλειστικά με την αφαίρεση οργάνων -ιδίως νεφρών- και την πώλησή τους σε πλούσιους αγοραστές από τη Δύση.
»Οι δωρητές προέρχονταν από τις πιο φτωχές περιοχές της Μέσης Ανατολής και μέσω της Τουρκίας μεταφέρονταν σε εξειδικευμένες κλινικές στο Κόσοβο. Αφού γίνονταν οι αφαιρέσεις των οργάνων, οι δότες πληρώνονταν με κάποια μικρά ποσά και επέστρεφαν στις χώρες καταγωγής τους. Και η παράνομη διακίνηση ανθρωπίνων οργάνων έχει ισχυροποιηθεί και παραμένει ατιμώρητη λόγω και της αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ εγκληματικών οργανώσεων της Ιταλίας και χωρών των Βαλκανίων».
Σ' εκείνο το συνέδριο, στην περιοχή Μολίζε της Νότιας Ιταλίας, παρευρίσκονταν εκπρόσωποι των δικαστικών υπηρεσιών και των αστυνομιών από τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, τη Σερβία, την Ελλάδα, την Κροατία, τη Σλοβενία, την Ιταλία και την Αλβανία. Κανείς δεν φάνηκε να διαφωνεί όταν ο Mandoi είπε την ακόλουθη φράση: «Το οργανωμένο έγκλημα, εδώ και μερικά χρόνια στα Βαλκάνια, έχει μεταβληθεί σε κανονική εταιρεία συμβούλων, προσφέρει συμβουλές, ρυθμίζει συνεργασίες, αναζητεί πηγές χρηματοδότησης προς την ιταλική μαφία στους τομείς των ναρκωτικών, στο εμπόριο ανθρώπων και ειδικά στο εμπόριο παιδιών και σε όλα τα είδη του λαθρεμπορίου».
Οι συνέπειες για τις χώρες και τις κυβερνήσεις τους είναι περισσότερο από σημαντικές, είπε ο ειδικός εισαγγελέας κατά της μαφίας και περιέγραψε το σχήμα της συνεργασίας: «Οι Σέρβοι συνεργάζονται με τους Αλβανούς στο εμπόριο ναρκωτικών. Η Ρουμανία συνδέεται άμεσα με εγκληματικά κυκλώματα της Κίνας που διαθέτουν το αποκλειστικό προνόμιο στη διακίνηση λαθραίων τσιγάρων. Η Ελλάδα είναι η ιδανική χώρα για όσους επιδιώκουν ν' αποκτήσουν πλαστά έγγραφα για λογαριασμό των δοτών που έρχονται από την Τουρκία με προορισμό κάποια χώρα της Ευρώπης, ώστε να πουλήσουν όργανα, κυρίως νεφρά». Και αυτό ήταν το σημείο που έκανε τους Ελληνες αντιπροσώπους να συμφωνήσουν κουνώντας τα κεφάλια τους.
Ισραήλ, Τουρκία, Ιταλία και Κόσοβο, οι χώρες-κλειδιά
Από το Ισραήλ στην Τουρκία. Από την Τουρκία στα Βαλκάνια και στην Ελλάδα. Από την Ελλάδα στην Ιταλία. Από την Αφρική, επίσης στην Ιταλία κι από εκεί σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Από τις Φιλιππίνες στο Ισραήλ και στο Περού, τη Βραζιλία, τη Βολιβία. Από την Αίγυπτο, το Βιετνάμ, τη Μαλαισία και την Ινδονησία, στην Ευρώπη. Ενα τεράστιο, σχεδόν παγκόσμιο δίκτυο εγκληματικών οργανώσεων, που οι συνθήκες φτώχειας και εξαθλίωσης τού εξασφαλίζουν μόνιμο και συνεχώς αυξανόμενο κύκλο εργασιών.
Ενας νεφρός στην Τουρκία μπορεί να αποφέρει στο δότη ακόμα και 3.000 ευρώ , στις Φιλιππίνες, όπου για ένα χρόνο, 2007-2008, το καθεστώς μεταμοσχεύσεων ήταν πλήρως απελευθερωμένο, αποδίδει 4.000 ευρώ . Αλλού, στο Ιράκ, για παράδειγμα, ίσως και να μην ξεπερνά τα 1.000 ευρώ .
Σύμφωνα με εκθέσεις τόσο διεθνών αστυνομικών αρχών, όπως η Europol, όσο και της Αμερικανικής Ιατρικής Ενωσης, που κατά καιρούς έχουν περιγράψει την παγκόσμια δράση των κυκλωμάτων, οι χώρες-κλειδιά όσον αφορά τη λήψη των αποφάσεων και το σχεδιασμό των αποστολών αναζήτησης δοτών είναι το Ισραήλ, η Τουρκία, η Ιταλία και το Κόσοβο. Ανάμεσα στις χώρες, στις οποίες απελπισμένοι κάτοικοι τροφοδοτούν με όργανά τους την παγκόσμια αγορά, ξεχωρίζουν: Ινδία, Ιράκ, Τουρκία, Μολδαβία, Ουκρανία, Λευκορωσία, Ρουμανία, Βοσνία, Κόσοβο, Αλβανία, Σερβία, Μεξικό, Βολιβία, Αϊτή, Περού, Ινδονησία, Μαλαισία, Βιετνάμ, Φιλιππίνες. Οι Φιλιππίνες, μάλιστα, στην ορολογία του παγκόσμιου οργανωμένου εγκλήματος έχουν το παρατσούκλι «the one-kidney island», «το νησί του ενός νεφρού». Σύμφωνα με παλαιότερο δημοσίευμα της «Washsington Post», μόνο το 2006 καταγράφηκαν στις Φιλιππίνες περισσότερες από 4.000 δωρεές οργάνων, ενώ σε ένα χωριό της Μολδαβίας οι 14 από τους, συνολικώς, 40 άντρες του χωριού είχαν πουλήσει τα νεφρά τους.
Κλινικές στη Ν. Αφρική
Οσον αφορά τις χώρες όπου γίνονται οι αφαιρέσεις των οργάνων ξεχωρίζουν και εδώ οι Φιλιππίνες, η Τουρκία και το Ιράν, χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, όπως η Τσεχία, αλλά και χώρες στον Καύκασο, κυρίως στην περιοχή της Γεωργίας. Και τέλος, όσον αφορά τη γεωγραφία του... νεφρού, οι πλούσιοι παραλήπτες είναι, κατά βάση, κάτοικοι των Ισραήλ, Νότιας Αφρικής, ΗΠΑ, Γερμανίας, σκανδιναβικών χωρών, Μ. Βρετανίας και άλλων.
Οι οργανισμοί που παρακολουθούν το φαινόμενο σε διεθνές επίπεδο υπολογίζουν ότι κάθε χρόνο μεταμοσχεύονται περίπου 15.000 όργανα που προέρχονται από παράνομες διαδικασίες που κινούν οι διεθνείς ομάδες του οργανωμένου εγκλήματος. Υπολογίζουν, ακόμα, ότι μόνο στη Ρουμανία μέσα σε μια δεκαετία έχουν πουλήσει τα όργανά τους περισσότεροι από 2.000 άνθρωποι, κυρίως Ρομά. Για την ίδια χώρα, καθώς εκεί το φαινόμενο έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις, υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο περισσότεροι από 150 Ρουμάνοι πωλούν όργανα σε Ισραηλινούς μεσίτες που συνεργάζονται με εξειδικευμένα νοσοκομεία στη Νότια Αφρική, και άλλοι περίπου 300-350 που πωλούν όργανα σε εγκληματικές ομάδες με διασυνδέσεις στην Τουρκία, τη Βραζιλία, την Ιταλία και τις ΗΠΑ.
Ο λήπτης ενός οργάνου, που προέρχεται από εμπόριο, ενδέχεται να πληρώσει περισσότερα από 120.000 ευρώ , ενώ ο δότης, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν καταγράψει, σε καμία περίπτωση δεν παίρνει περισσότερα από 2.000 ευρώ . Εχουν, βέβαια, καταγραφεί και πωλήσεις νεφρών για 200-250 ευρώ στη Μολδαβία και στην Τουρκία.
Σειρά έχει η Κίνα
Μία πηγή, με προηγούμενη εμπειρία στην ελληνική υπηρεσία της Europol, θα πει με σαφήνεια στην «Ε»: «Η Τουρκία είναι το βασικό σταυροδρόμι στη διακίνηση παράνομα ληφθέντων οργάνων. Τούρκοι γιατροί εργάζονται στενά με Ισραηλινούς, καθώς στο Ισραήλ για θρησκευτικούς λόγους απαγορεύεται η μεταμόσχευση από ζωντανό άνθρωπο. Και οι Ισραηλινοί γιατροί συνεργάζονται με όλα τα κέντρα του κόσμου. Συντονίζουν ασθενείς και δωρητές και λειτουργούν παράνομες κλινικές σε πολλά μέρη του κόσμου, ακόμα και στην Τουρκία ή στα Βαλκάνια, ακόμα και δίπλα σε πανάκριβες ξενοδοχειακές μονάδες της Αδριατικής. Είναι αυτό που λέμε το φαινόμενο του "μεταμοσχευτικού τουρισμού". Στρατολογούν δωρητές. Ολη αυτή η επιχείρηση δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί χωρίς τα κυκλώματα του τουρκικού οργανωμένου εγκλήματος. Σχετικά πρόσφατα, τα τουρκικά με τα ισραηλινά κυκλώματα συνεργάζονται στενά με τη ρωσική μαφία και προσβλέπουν στην αγορά της Κίνας. Αυτή θα είναι η μεγαλύτερη αναπτυσσόμενη αγορά τα επόμενα χρόνια στο εμπόριο οργάνων...».
kkyr@enet.gr
Μια απόδειξη αυτού διαθέτει και ο Wasim από το Πακιστάν, όταν έξω από ένα καφενείο των Σεπολίων, όπου μαζεύονται μετανάστες, παράνομοι στην πλειονότητά τους, σηκώνει τη φαρδιά μπεζ πουκαμίσα του και μου δείχνει μια τεράστια ουλή, σχεδόν μισό μέτρο. Εκεί λέει, πριν από ενάμιση χρόνο, βρισκόταν ο αριστερός του νεφρός. Είναι 24 ετών, ήρθε στην Ελλάδα πριν από τρία χρόνια και έκανε ένα μικρό ταξίδι στο Κόσοβο, χωρίς ευρώ στην τσέπη, και γύρισε έχοντας 1.800 ευρώ. Λίγο παραπάνω από την τσέπη του όμως, κάτι σημαντικότερο του έλειπε.
Η κλινική Μέντικους στο Κόσοβο υπήρξε κέντρο παράνομης αφαίρεσης οργάνων
Σε έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης του 2010, αναφερόταν ότι ο Χασίμ Θάτσι είχε συμμετάσχει, με συντονιστικό ρόλο, σε επιχείρηση απαγωγής και δολοφονίας Σέρβων αιχμαλώτων, αλλά και Ρομά και Αλβανών, με την κατηγορία ότι συνεργάζονταν με τον εχθρό κατά τις πολεμικές συρράξεις στο Κόσοβο μεταξύ UCK και Σέρβων. Μετά τις εκτελέσεις, σύμφωνα με τις κατηγορίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, γίνονταν αφαιρέσεις οργάνων. Η κυβέρνηση Θάτσι αρνήθηκε τις κατηγορίες και ζήτησε περαιτέρω διερεύνηση, η ευρωπαϊκή επιτροπή ανασκεύασε την αρχική έκθεση και το θέμα έμεινε εκεί. *
