Ελευθεροτυπία - 31/07/2010
Έντυπη Έκδοση
Βιβλιοθήκη, Σάββατο 31 Ιουλίου 2010
Μια επιστολή από την Κομοτηνή για τον Καραγκιόζη
Ο Καραγκιόζης δεν είναι βοδινό, όποιος προλάβει και το μαρκάρει δικό του να 'ναι. Οσον αφορά την ιστορία του, ο σοβαρότερος τούρκος μελετητής του Θεάτρου Σκιών και διατελέσας και πρύτανης του Πανεπιστημίου της Αγκυρας Μεντίν Εντ αναφέρει στα πολλά συγγράμματά του ότι ο Καραγκιόζης στην Κωνσταντινούπολη πήγε τον 16ο αιώνα από την Αίγυπτο, όταν ο Σελίμ ο Α', οθωμανός σουλτάνος, είδε τον μεγάλο Πέρση ποιητή Σεΐχη Κιουστερή να παίζει Καραγκιόζη εκεί και γοητεύτηκε.
Γι' αυτό και σήμερα, όπως διαπίστωσα ο ίδιος, γιατί ως καραγκιοζοπαίχτης έχω παίξει με τούρκους συναδέλφους στην Τουρκία, πριν από κάθε παράσταση Καραγκιόζη ο καραγκιοζοπαίχτης ευχαριστεί στον πρόλογο το μεϊντάνι του Σεΐχη Κιουστερή (μεϊντάνι = πλατεία = συμβολικά ο μπερντές).
Οσον αφορά μιαν άλλη διαπίστωση του Μεντίν Εντ, ο Καραγκιόζης σαν συμπεριφορά φέρνει προς το τσιγγάνικο. Είναι ο γύφτος, ο οποίος δεν παίρνει χαμπάρι από μυστήριες ιεραρχίες. Τώρα, όμως, το Θέατρο Σκιών είναι μεγάλη ιστορία.
Ξεκίνησε σίγουρα από τα θρησκευτικά δρώμενα και, όπως είναι διαπιστωμένο και αναφέρει και ο Παυσανίας, η ιερογαμία της Περσεφόνης με τον θεό Διόνυσο στα Καβύρεια μυστήρια της Σαμοθράκης τελούνταν υπό μορφή θεάτρου σκιών, όπου ο παίκτης ήταν ο ιερέας του Διονύσου.
Βέβαια, στην Κίνα, στην Ινδία, στη Μέση Ανατολή οι σκιές συμβολίζουν πάντα τους προγόνους. Και πάλι εδώ οι ιερείς στη μέση από θρησκευτικά δρώμενα, με τη χρήση της σκιάς επικαλούνταν τους προγόνους τους που είχαν πεθάνει. Τώρα, όσον αφορά το φέσι που θέλουν να βάλουν στον Καραγκιόζη οι σύγχρονοι Τουβλούτογλου, δεν είναι μόνο στον Καραγκιόζη, είναι και στα Ιμια, είναι και στη Δυτική Θράκη, είναι και στους Πομάκους, είναι και στους Τσιγγάνους...
Το περίεργο είναι πώς ένας οργανισμός ντεμέκ UNESCO, ο οποίος επικυρώνει Πολιτιστικά Μνημεία, δέχεται τόσο αβασάνιστα να μετατρέψει τον Καραγκιόζη σε βοδινό. Αυτό είναι το ερώτημα και νομίζω με το κείμενό μου αυτό βοηθάω και το υπουργείο Πολιτισμού και το υπουργείο Εξωτερικών έγκαιρα να απαντήσουν σε αυτήν την καινούργια Υβρι. Θα το κάνουν; Ή το θεωρούν λίγο; Ή μαζί με το σκυλί ας πάει και το παλιάμπελο;
Δον Σάντσο Γιάννης Βουλτσίδης
Καραγκιοζοπαίχτης
