Έντυπη Έκδοση
Ελευθεροτυπία, Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2014
ΜΠΛΟΚΟ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ (ΕΚΤ-ΔΝΤ) ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΕΞΟΔΟΥ
Σε μόνιμο Μνημόνιο
Μπλόκο στα κυβερνητικά σχέδια απεμπλοκής της χώρας από τα μνημόνια στήνουν οι δανειστές, με τα δύο από τα τρία μέλη της τρόικας να έχουν ήδη διαμηνύσει στην Ελλάδα ότι και η επόμενη ημέρα του Μνημονίου πρέπει να έχει κάποιας μορφής Μνημόνιο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι όσο η ελληνική κυβέρνηση το προηγούμενο διάστημα ανέβαζε τους τόνους αναφορικά με την επιδίωξή της να απαγκιστρωθεί από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και εν συνεπεία από το Μνημόνιο, με τη λήξη του ευρωπαϊκού προγράμματος στο τέλος του έτους, τόσο αυξανόταν η πίεση των εταίρων-δανειστών.
Με εξαίρεση την Κομισιόν, η οποία στην ουσία βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο μέχρι να αναλάβει και επίσημα τα καθήκοντά του ο Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και ΔΝΤ ήταν ξεκάθαροι σχετικά με τις προθέσεις τους.
Ο Ντράγκι
Αρχικά ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, κατά τη διάρκεια της μηνιαίας συνέντευξης Τύπου είπε ότι χωρίς πρόγραμμα η ΕΚΤ δεν θα προχωρήσει σε αγορές ελληνικών Asset Backed Securities (ABS) και καλυμμένων ομολόγων. Η Αθήνα, μετά τις δηλώσεις Ντράγκι, αναγκάστηκε να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, μιλώντας για ένα «μετα-μνημόνιο», καθώς πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει μια κάποιου είδους «εποπτεία μετά το πρόγραμμα».
Η προσπάθεια υποβάθμισης των δηλώσεων Ντράγκι ήταν σαφής, από τη στιγμή μάλιστα που η ελληνική κυβέρνηση είχε ρίξει στο τραπέζι την απεξάρτηση από το ΔΝΤ, θεωρώντας ως δεδομένο ότι το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ολοκληρώνεται στο τέλος του έτους και δεν θα αντικατασταθεί με νέο.
Η Λαγκάρντ
Στις σκιές που έριξαν οι δηλώσεις Ντράγκι στις ελληνικές εξαγγελίες για το τέλος των μνημονίων, ήρθε να ρίξει φως η Κριστίν Λαγκάρντ. Η ξεκάθαρη αναφορά της επικεφαλής του ΔΝΤ, ότι η οικειοθελής αποχώρηση της Ελλάδας από το πρόγραμμα πρέπει να συνδέεται με μια «προληπτική στήριξη» της χώρας, έστειλε ακόμα ένα μήνυμα στην κυβέρνηση ότι οι υπογραφές της κάτω από το υφιστάμενο Μνημόνιο δεν σβήνονται εύκολα και ως εκ τούτου το Μνημόνιο πρέπει να αντικατασταθεί με ακόμα ένα Μνημόνιο.
Κάτω από τις γραμμές των δηλώσεων των αξιωματούχων της τρόικας κρύβεται η σαφής αμφισβήτηση σχετικά με τις δυνατότητες που έχει η ελληνική οικονομία να καλύψει μέσω των αγορών τις χρηματοδοτικές της ανάγκες, αλλά και να συνεχίσει τις συμφωνημένες μεταρρυθμίσεις χωρίς την ύπαρξη εποπτείας από την τρόικα.
Κοινοτικές πηγές δηλώνουν στην «Ε» ότι το ΔΝΤ δεν δείχνει καμία διάθεση να παίξει «κορόνα γράμματα» την αποπληρωμή των δανείων που έχει δώσει στην Ελλάδα και ως εκ τούτου για να αποχωρήσει από το πρόγραμμα ζητεί συγκεκριμένες δεσμεύσεις από τους Ευρωπαίους.
Το ΔΝΤ
Οι ίδιοι αξιωματούχοι έλεγαν ότι το ΔΝΤ θα εξέταζε την αποχώρησή του από το πρόγραμμα μόνο στην περίπτωση που η Ευρώπη εξασφάλιζε στην Αθήνα μια πιστωτική γραμμή, μέσω της οποίας θα αποπληρώνονται οι δόσεις προς το Ταμείο.
«Το μονοπάτι είναι πολύ στενό διότι βγαίνουμε από μια μεγάλη κρίση και οι Ευρωπαίοι έχουν εξαντληθεί», σημείωναν οι ίδιες πηγές και εξηγούσαν ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να εξασφαλίσει τα χρήματα που απαιτούνται για την αποχώρηση από το ΔΝΤ και πάλι από τα ευρωπαϊκά κράτη, αλλά μόνο από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM). Αυτό όμως σημαίνει ότι με βάση το καταστατικό του ESM, η χρηματοδότηση θα συνοδεύεται από ένα νέο Μνημόνιο.
Αντίστοιχες είναι οι νέες δεσμεύσεις που πρέπει να αναλάβει η Ελλάδα, εφόσον επιλέξει να αλλάξει τις σχέσεις της με το ΔΝΤ, αντικαθιστώντας τα δάνεια του Ταμείου με την Προληπτική Γραμμή Ρευστότητας που προβλέπει το καταστατικό του, η οποία όμως και αυτή προϋποθέτει τη σύναψη Μνημονίου.
Οι τελευταίες εξελίξεις ανατρέπουν τις κυβερνητικές προσδοκίες, οι οποίες φαίνεται ότι πήγαζαν από τη στήριξη που είχε εξασφαλίσει από τη νέα ηγεσία της Κομισιόν αλλά και το Βερολίνο.
Γιουνκέρ
Ο Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ γνωρίζει ότι για να μη φανεί ανακόλουθος στη σκληρή κριτική που έχει ασκήσει το τελευταίο διάστημα στην τρόικα, πρέπει να γλιτώσει από τα νύχια της και το τελευταίο της θύμα, έστω και αν ξέρει ότι θα βάλει σε κίνδυνο την αποπληρωμή των δανείων που έχει δώσει η Ε.Ε.
Αντίθετα, η στήριξη του Βερολίνου στο ελληνικό αίτημα πηγάζει από την ανάγκη της καγκελαρίας να αποφύγει τις πιέσεις οι οποίες προέρχονται κυρίως από τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, για λήψη κοινών ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών που θα δίνουν οριστική λύση στο πρόβλημα του χρέους.
Ετσι η έμμεση στήριξη του ελληνικού σχεδίου απεμπλοκής από τα υπόλοιπα δάνεια του ΔΝΤ και η κάλυψη των αναγκών της χώρας μέσω των αγορών θα οδηγούσαν σε ενδυνάμωση της βασικής γερμανικής θέσης προκειμένου να συνεχίσει να υφίσταται η ρήτρα ότι τα χρέη είναι εθνικά και ως εκ τούτου πρέπει να τα εξυπηρετούν τα ίδια τα κράτη.
Ωστόσο, οι εξελίξεις στην παγκόσμια και κυρίως στην ευρωπαϊκή οικονομία, η οποία δείχνει να εισέρχεται σε ένα νέο κύκλο ύφεσης, σε συνδυασμό με τις γεωπολιτικές εντάσεις, έχουν προκαλέσει αναταραχή στις διεθνείς αγορές, με αποτέλεσμα να γεννούν αμφιβολίες για το αν η Ελλάδα μπορεί να καλύψει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες μέσω της έκδοσης ομολόγων δανειζόμενη με τουλάχιστον λογικά επιτόκια.
Ως εκ τούτου, ειδικά το ΔΝΤ και εν συνεχεία η ΕΚΤ δηλώνουν τη σαφή τους πρόθεση να συνεχίσουν να δανείζουν τη χώρα με χαμηλότερα επιτόκια, έχοντας παράλληλα τον πλήρη έλεγχο της ελληνικής οικονομίας, υπογράφοντας με την κυβέρνηση ένα νέο Μνημόνιο, έστω και αν θα έχει διαφορετικό όνομα.
** Ερχεται νέο χρηματοδοτικό πακέτο
Ανοιχτό αφήνει το ενδεχόμενο για νέο χρηματοδοτικό πακέτο στην Ελλάδα, και επομένως για νέο Μνημόνιο και νέα μέτρα λιτότητας, ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων Γίρκι Κατάινεν, απαντώντας σε γραπτή ερώτηση των ευρωβουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρη Παπαδημούλη και Κωνσταντίνας Κούνεβα. Οι ευρωβουλευτές στην ερώτησή τους έθεταν το θέμα του χρηματοδοτικού κενού της Ελλάδας για το 2015, το οποίο, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη αξιολόγηση του ΔΝΤ, υπολογίζεται στα 12,6 δισ. ευρώ και ζητούσαν από την Κομισιόν τη θέση της για «τις δυνατότητες που υπάρχουν για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού του ελληνικού προγράμματος», καθώς επίσης και για το κατά πόσο «υπάρχουν σκέψεις για νέα μέτρα οικονομικής πολιτικής». Στην απάντησή του, ο επίτροπος Κατάινεν δεν δεσμεύεται αναφορικά με το ύψος του χρηματοδοτικού κενού του ελληνικού προγράμματος, επισημαίνοντας ότι «οι ανάγκες χρηματοδότησης θα αξιολογηθούν κατά την πέμπτη επανεξέταση, μόλις καταστούν διαθέσιμες όλες οι αναγκαίες πληροφορίες. Σε αυτές εντάσσονται οι προβλέψεις για τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις, το πρωτογενές πλεόνασμα και οι μακροοικονομικές προοπτικές για το 2015 και μετά, καθώς και τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων ακραίων καταστάσεων της ΕΚΤ. Καταλήγοντας ο Ευρωπαίος επίτροπος και απαντώντας στο ερώτημα «πώς κρίνει τη θέση του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας», σημείωσε ότι «οι συζητήσεις σχετικά με την κατάσταση της Ελλάδας μετά τα τέλη του 2014 θα αρχίσουν το φθινόπωρο».
Σ.Κ.
ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΜΣΕΝ, ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ SPREADS
«Επισφαλής η πρόσβαση στις αγορές»
«Τα spreads δείχνουν ότι η πρόσβαση της Ελλάδας στις αγορές είναι επισφαλής» προειδοποίησε ο Πόουλ Τόμσεν, επαναλαμβάνοντας την πρόταση Λαγκάρντ για τη συνέχιση του προγράμματος μέσω μιας πιστωτικής γραμμής, λίγες ώρες πριν ο υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης και ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας συναντηθούν με την επικεφαλής του ΔΝΤ στην αμερικανική πρωτεύουσα.
«Εξελισσόμενη σχέση» με την Ελλάδα θέλει το ΔΝΤ...
Ο Δανός αξιωματούχος, με την ιδιότητα του διευθυντή του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ, είπε ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει επίσημα ενημερώσει το ΔΝΤ για την πρόθεσή της να τερματίσει το πρόγραμμα δανεισμού από το διεθνή οργανισμό το 2015. Ο Πόουλ Τόμσεν ανέφερε χαρακτηριστικά πως «τα καλά νέα είναι ότι η Ελλάδα ανακτά σταδιακά την πρόσβασή της στις αγορές, ωστόσο υπογράμμισε πως παραμένουν κάποιες επισφάλειες που σχετίζονται με την πρόσφατη αύξηση των spreads και ότι η κατάσταση είναι ακόμη "εύθραυστη" στο σκέλος αυτό» επαναλαμβάνοντας τη θέση Λαγκάρντ για μια «προληπτική στήριξη». «Είναι προτιμότερο η Ελλάδα να κρατήσει κάποιας μορφής σχέση (με τους πιστωτές).
«Συμβουλή»
Η σχέση είναι εξελισσόμενη και οι συζητήσεις που θα γίνουν θα δείξουν για το πώς θα διαμορφωθεί αυτή», είπε ο κ. Τόμσεν, κρατώντας κλειστά τα χαρτιά του όταν εκλήθη να απαντήσει στο ερώτημα ποια μορφή θα μπορούσε να έχει η «προληπτική στήριξη» που συνιστά το Ταμείο για την Ελλάδα.
Αξιωματούχος του Ταμείου, που μίλησε στην «Ε» μετά τις προχθεσινές δηλώσεις Λαγκάρντ, έσπευσε να μας διευκρινίσει ότι πρόκειται για «μια πρόταση και μια συμβουλή» προς την ελληνική πλευρά. «Θεωρούμε ότι αποτελεί μια άγκυρα για την εφαρμογή πολιτικών που θα δημιουργήσει μια αξιοπιστία στους επενδυτές και η αποδοχή της θα διευκολύνει την έξοδο της χώρας στις αγορές, οι οποίες θα αποδεχθούν το σχέδιο θετικά», κατέληξε.
Τα ομόλογα
Εν τω μεταξύ εκτενές δημοσίευμα του CNBC αναφέρεται στον «πονοκέφαλο» που προκαλεί στους επενδυτές μια πιθανή έξοδος της Ελλάδας από το πρόγραμμα στήριξης της Ε.Ε. και του ΔΝΤ. Οπως σημειωνόταν, εξαιτίας της προσπάθειας της κυβέρνησης του Αντώνη Σαμαρά να κερδίσει χθες την ψήφο εμπιστοσύνης και με αυτό τον τρόπο να διαλύσει τους φόβους των επενδυτών αναφορικά με την πολιτική αστάθεια στη χώρα, μια πιθανή πρόωρη έξοδος της Ελλάδας από το πρόγραμμα -που έχει εφαρμοστεί μέσω της επιβολής μέτρων σκληρής λιτότητας- έχει ήδη προκαλέσει εκνευρισμό στους επενδυτές.
Οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων άγγιξαν υψηλό έξι μηνών εν όψει της ψήφου εμπιστοσύνης στη Βουλή. Η Ελλάδα, συνεχίζει το δημοσίευμα, ευελπιστεί ότι θα είναι σε θέση να καλύψει τις χρηματοδοτικές της ανάγκες μέσω των αγορών, αντί να στραφεί στην τρόικα των δανειστών που απαρτίζεται από την Κομισιόν, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Η ζήτηση για ελληνικούς τίτλους έχει ενδυναμωθεί από τότε που η χώρα επέστρεψε στις αγορές νωρίτερα φέτος, μετά την 4ετή «εξορία» της. Ομως πολλοί αναλυτές παραμένουν ανήσυχοι για την ικανότητα της χώρας να αυτοχρηματοδοτηθεί χωρίς τη βοήθεια των εταίρων της. «Στα τρέχοντα επίπεδα, η Ελλάδα θα χρειαστεί τουλάχιστον μια μεγάλη πιστωτική γραμμή. Ο οίκος S&Ρ επίσης υποστήριξε λίγες μέρες πριν ότι δεν αναμένει η Ελλάδα να καταφέρει να πωλήσει 43 δισ. ευρώ σε τίτλους κατά τους επόμενους 15 μήνες», αναφέρει στο CNBC ο Ντέιβιντ Σνουτς, επικεφαλής στρατηγικής επιτοκίων στην Commerzbank.
**
Ο Ακερμαν στη Σαμοθράκη
Ο πρώην επικεφαλής της Deutsche Bank Γιόζεφ Ακερμαν φτάνει σήμερα στη Θεσσαλονίκη, προκειμένου να μιλήσει σε εκδήλωση στη Σαμοθράκη με θέμα «Η πράξη είναι προτιμότερη από τη θεωρία» και να αναγορευθεί επίτιμος δημότης του νησιού. Στη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης θα συμμετέχουν (και έχει ενδιαφέρον η σύνθεση) ο υπουργός Υποδομών Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ο υφυπουργός Εσωτερικών Γεώργιος Ντόλιος, ο βουλευτής Ροδόπης της Ν.Δ. Ευριπίδης Στυλιανίδης, ο περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης Γεώργιος Παυλίδης, ο δήμαρχος του νησιού Θανάσης Βίτσας και ο επιχειρηματίας Νίκος Δημοσθένους. Η ατζέντα αφορά την ανάπτυξη του νησιού της Σαμοθράκης, αναμένεται όμως με ενδιαφέρον το εάν ο κ. Ακερμαν θα αναφερθεί και πάλι στο κρυφό σχέδιο διάσωσης της Ελλάδας που είχε προτείνει η Deutsche Bank στις αρχές του 2010 και στο γιατί αυτό απορρίφθηκε. Μήπως δεν έφταιγε μόνον -όπως ο ίδιος ο κ. Ακερμαν δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής»- το γεγονός ότι το Βερολίνο τότε είχε μπροστά του περιφερειακές εκλογές;
